Verkiezingsmemorandum 2024-2028: Spoorvrachtvervoer als cruciale oplossing voor klimaat- en budgettaire crisis

26 juni 2023 - Het Belgian Rail Freight Forum (BRFF) komt in haar Verkiezingsmemorandum 2024-2028 met een krachtige oproep voor een daadwerkelijk federaal en regionaal mobiliteitsbeleid, met als focus CO2-neutraliteit en een herallocatie van budgetten waarbij alle maatschappelijke effecten in acht worden genomen. Deze aanpak zal niet alleen begrotingsneutraal zijn, maar zal de overheden op de lange termijn ook miljarden euro's opleveren.

In haar verkiezingsmemorandum identificeert het BRFF een aantal punten die van essentieel belang zijn voor het bevorderen van spoorvrachtvervoer en multimodale oplossingen:

1.     Transparante marktprijszetting: Het memorandum stelt voor om een marktprijszetting en financiering te implementeren die rekening houdt met de externe effecten op mens en milieu.

2.     Investeringen in multimodale oplossingen: Het memorandum benadrukt de noodzaak van investeringen in multimodale oplossingen. Het cofinancieren van spoorconnectiviteit in havens en belangrijke industriële en logistieke zones, stimuleren van investeringen in multimodale terminals en het bevorderen van multimodale oplossingen door wegtransportbedrijven zijn essentiële stappen om de voordelen van verschillende transportmodi te benutten.

3.     Oprichting van onafhankelijke opleidingscentra voor treinbestuurders en -schouwers.

4.     Investeringen in infrastructuur en optimalisatie van capaciteit: Een efficiënte spoorweginfrastructuur is cruciaal om spoorondernemingen te ondersteunen. Het memorandum pleit voor de integrale uitvoering van het Meerjareninvesteringsplan 2023-2032 en het opvolgen van de KPI’s van het performantiecontract van Infrabel, en een nieuwe innovatieve spoorreglementering in haven- en industriezones.

"De verdubbeling van het spoorvrachtvervoer in de komende 10 jaar is essentieel om de logistiek te decarboniseren en onze wegen te ontlasten", zegt Paul Hegge, voorzitter van het BRFF. "Door te investeren in spoorinfrastructuur, het stimuleren van multimodale oplossingen en het verschuiven van subsidies van fossiele brandstoffen naar duurzame transportmodi, kunnen we aanzienlijke milieuvoordelen behalen en de economie stimuleren."

Het Verkiezingsmemorandum benadrukt bovendien dat het bevorderen van het spoorvrachtvervoer niet alleen een positieve milieu-impact heeft, maar ook economische voordelen oplevert.  De implementatie van deze maatregelen kan jaarlijks bijna 1 miljard euro aan maatschappelijke baten opleveren, onder andere door het verminderen van CO2-uitstoot, fijn stof en verkeerscongestie.

Het BRFF roept alle politieke partijen op om het Verkiezingsmemorandum 2024-2028 te omarmen en prioriteit te geven aan het bevorderen van spoorvrachtvervoer als onderdeel van hun verkiezingsprogramma's.

Focus op het spoorvervoer als de meest klimaat- en milieuvriendelijke transportmodus dankzij het 10-jaren actieplan van de federale regering.

Het Belgian Rail Freight Forum reageert verheugd op de goedkeuring van het 10-jaren actieplan voor het goederenvervoer per spoor.

 Brussel, 30 september 2022 - Na de lancering van de visie 2040 op het spoor zorgen Minister Georges Gilkinet en de federale regering voor een tweede primeur: de goedkeuring van het 10-jaren actieplan voor het goederenvervoer per spoor. Met dit actieplan wil de regering in eerste instantie het goederenvervoer per spoor in België verdubbelen tegen 2032.

Het Belgian Rail Freight Forum (BRFF) reageert tevreden nu er een politiek kader opgezet wordt waarbinnen het komende decennium kan gefocust worden op het spoorvervoer als de meest klimaat- en milieuvriendelijke transportmodus. 

Het 10-jaren actieplan voor het goederenvervoer per spoor is een historische stap voorwaarts, en wij zijn hiermee bijzonder tevreden.

De uitdagingen zijn echter talrijk, zowel op federaal als op regionaal niveau. Op dit moment is de financiering van het plan allesbehalve gegarandeerd.

Paul Hegge – vertegenwoordiger Belgian Rail Freight Forum

Mooie stap voorwaarts

Met dit 10-jaren actieplan zetten minister Gilkinet en de federale regering heel wat positieve stappen. Zo krijgt Infrabel, naast zijn huidige functie als infrastructuurbeheerder, ook de nieuwe verantwoordelijkheid van verkeersoptimalisatie en flowbeheer toevertrouwd. Infrabel krijgt ook zicht op een 10-jaren investeringsplan waarmee het verder zou kunnen inzetten op het onderhoud en de vernieuwing van het spoornetwerk, op een aanpassing naar treinen van 740m lang en op een meer voordelige ‘first/last mile’-dienstverlening.

Tegelijk moeten een aantal maatregelen ervoor zorgen dat de verschillende vervoersmodi met elkaar in evenwicht gebracht worden. Hierbij is er aandacht voor de internalisering van externe kosten (milieu, klimaat, gezondheid, congestie, etc. ): waar deze voor het spoor bijna 100% bedragen, zijn ze voor weg- en binnenvaartvervoer nog geen 20%.

Financiering onvoldoende concreet

Toch moeten er ook wat kanttekeningen geplaatst worden: op verschillende vlakken beperkt het plan zich tot principes en ideeën zonder concrete invulling. Zo wordt er budgettair vooral gerekend op het voorstel van multi-jareninvesteringsplan voor Infrabel. Hiervan is al geweten dat het niet zal volstaan om dit actieplan te realiseren.

Ook worden er nog geen budgetten voorzien voor operationele en innovatieve ondersteuning. Zo zijn er op korte termijn concrete maatregelen nodig voor het behoud van het netwerk verspreid vervoer en voor de uitrusting van de locomotieven van operatoren met het nieuwe ETCS-veiligheidssysteem.  

Projectvoorstellen ontbreken

Verder ontbreken grote projectvoorstellen, zoals 3RX, de bijkomende aansluiting Antwerpen Noord of de goederenlijn Antwerpen-Zeebrugge - zelfs niet onder de vorm van studiewerk. Dit dreigt doortastende acties in de toekomst uit te sluiten. 

Het BRFF betreurt ook dat er geen initiatief komt voor een sterkere regulator.

Politiek engagement

Hoewel er dus zeker nog een aantal lacunes zijn, is het BRFF toch tevreden met deze focus op het spoorvervoer. Ook de jaarlijkse verantwoording die de Minister zichzelf en zijn administratie oplegt ten aanzien van een nieuw op te richten gebruikersforum voor het goederenvervoer, wijst wel degelijk op een politiek engagement.